Θέση
Περί το μέσον της ανατολικής Αντιπάρου και σε 177μ. ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας βρίσκεται το φημισμένο σπήλαιο της Αντιπάρου ή Ωλιάρου, από τα σπουδαιότερα της Ελλάδας.
Η μέχρι της εισόδου του μετάβαση γίνεται, είτε από τη παραλία μετά από επίπονη πορεία, είτε από το Κάστρο το οποίο και συνδέεται με οδική αρτηρία που μέχρι το 1970 ήταν ημιονικό μονοπάτι. Η μεγάλη στοά του σπηλαίου αυτού αποτελείται από το κυρίως σπήλαιο που έχει διαστάσεις: πλάτος 33 μ., μήκος είσδυσης 48 μ. και ύψος 25 μ. Η είσοδος στο σπήλαιο αρχίζει από αψιδωτή στοά και συνεχίζει στενός και χαμηλός διάδρομος που απολήγει σε άλλη στοά απόκρημνη που αποτελεί και το κυρίως σπήλαιο. Η κάθοδος σ΄ αυτό το τμήμα γίνεται με σκάλα, παλαιότερα με ανεμόσκαλα. Το θέαμά του από τη λευκότητα και διαφάνεια των σταλακτιτών του είναι πράγματι φαντασμαγορικό.
Το σπήλαιο της Αντιπάρου έχει μια μοναδικότητα, όχι μόνο για τους μαγευτικούς του σταλαγμίτες (χιλιάδες χρόνια χρειάστηκαν για να φάει το νερό τα ασβεστολιθικά πετρώματα), αλλά και για την σύνδεσή του με την ιστορία του νησιού.
Στο εσωτερικό του βρέθηκαν αρχαία αγγεία, υπάρχει αφιέρωση στην θεά Αρτέμιδα και σύμφωνα με επιγραφή ένας από τους αρχαιότερους επισκέπτες του ήταν ο Αρχίλοχος ο Πάριος, ο μεγάλος λυρικός ποιητής. Σώζονται τα ονόματα Μακεδόνων στρατηγών, που συνωμότησαν εναντίον του Μ.Αλεξάνδρου και κατέφυγαν στο σπήλαιο της Αντιπάρου, για να κρυφτούν και να γλιτώσουν. Ανεξίτηλο παραμένει το πέρασμα του μαρκησίου Νουαντέλ το 1673, ανήμερα Χριστούγεννα, από το σπήλαιο.
Ο Νουαντέλ ήταν πρεσβευτής της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη και βρέθηκε στην Πάρο εκείνη την ημέρα. Ο παπάς της συνοδείας του τέλεσε την λειτουργία των Χριστουγέννων μέσα στο σπήλαιο. Χρησιμοποίησε στο τελετουργικό ένα σταλαγμίτη, που από τότε ονομάζεται αγία τράπεζα. Μια λατινική επιγραφή σε αυτόν τον σταλαγμίτη διασώζει αυτό το γεγονός.
Όποιος περνούσε από το σπήλαιο, άφηνε χαραγμένο και το πέρασμά του, από τον μαρκήσιο Ντε Σαμπέρ το 1775 έως τον Όθωνα, τον πρώτο βασιλιά της Ελλάδας, το 1840. Οι Γερμανοί, στην διάρκεια της κατοχής, κατέστρεψαν μέρος του σπηλαίου, έσπασαν σταλακτίτες, χωρίς όμως ευτυχώς να αλλοιώσουν την ομορφιά του.
Στο σπήλαιο μπορεί κανείς να ανεβεί με αυτοκίνητο ή με το κοινοτικό πούλμαν.
πηγή: Κοινότητα Αντιπάρου - www.antiparos.gr
el.wikipedia.org