Σπήλαιο Μεγάλο Κατωφύγι

Στο σπήλαιο φθάνουμε έπειτα από ανηφορική πορεία 45 λεπτών προς τα ΒΔ του χωριού Τουρτούλοι (τώρα Άγιος Γεώργιος) Σητείας. Υψόμετρο 450μ. Διανοίγεται μέσα σε Ιουρασικό ασβεστόλιθο. Έχει πλούσιο διάκοσμο και πρέπει να αξιοποιηθεί.

Η είσοδος έχει συνολικό πλάτος 3.2μ. Χωρίζεται σε δυο τμήματα και ενθέτους λίθους. Προ της εισόδου βρίσκεται μικρή δολίνη. Κατεβαίνουμε στην πρώτη αίθουσα με απότομη κάθοδο 3.5μ η οποία εκτίνεται από την είσοδο ως το σημείο (α). Έχει μήκος 24μ και μέγιστο πλάτος 12μ. Χωρίζεται σε δυο τμήματα με μεγάλη σειρά στηλών. Στο δεύτερο τμήμα εισχωρούμε με στενή και χαμηλή δίοδο.

Αμέσως αριστερά βλέπουμε ωραία εξέδρα στην οποία βρίσκεται μικρή λεκάνη νερού και στα τοιχώματα πλούσιο λιθοματικό υλικό. Στο δεξιό τμήμα της αίθουσας υπάρχει η μεγάλη σειρά στηλών. Στο βάθος αριστερά παρατηρείται ωραίος διάκοσμος στα τοιχώματα. Από τη δίοδο μπαίνουμε στη δεύτερη αίθουσα (Β) μήκους 42μ και μέγιστου πλάτους 11μ. Στο αριστερό τμήμα της βρίσκεται εξέδρα πλουσιότατα διακοσμημένη.

Από την αίθουσα αυτή εκφύονται 4 θάλαμοι (β, γ, δ, ε). Στον θάλαμο (ε) οδηγούν τρεις στενές δίοδοι ανάμεσα από στήλες. Στενή κάθοδος στο δεξιό τμήμα του θαλάμου οδηγεί σε αρκετά μεγάλη λίμνη – δεξαμενή νερού, στην οποία μόνο με ειδικά μέσα μπορούν να εισχωρήσουν άτομα ασκημένα για τέτοιες εξερευνήσεις. Η συνολική διαδρομή μέσα στο σπήλαιο πλησιάζει τα 100μ. 

Σε μικρή απόσταση από το Μεγάλο Κατωφύγι βρίσκεται το Μικρό Κατωφύγι, σπήλαιο πολύ σημαντικό από άποψη επιστημονική. Έχει στην αρχή μια μικρή αίθουσα και αριστερά μια κατηφορική γαλαρία μήκους 40μ με λεκάνες νερού, πολύ θεαματικές στήλες και πλούσιο διάκοσμο στα τοιχώματα. Στο βάθος παρατηρείται στενή ρωγμή και απότομη κάθοδος 6-7μ οδηγεί πιθανότατα σε άλλη αίθουσα. Οστά ανθρώπων και άλλων θηλαστικών βρέθηκαν στο σπήλαιο.