Θέση
Το γνωστό σε όλους σπήλαιο της Παιανίας . Βρίσκεται στις ανατολικές παρυφές του ορεινού όγκου του Υμηττού, σε υψόμετρο 510 μέτρων, και υπάγεται στον Δήμο Παιανίας. Πρώτος εξερευνητής του Σπηλαίου θεωρείται ο δημοσιογράφος Δ. Χατζόπουλος, ο οποίος, με τη βοήθεια των κατοίκων της περιοχής, πραγματοποίησε την πρώτη κάθοδο από την φυσική είσοδο του σπηλαίου, όπου προηγουμένως είχε πέσει ένα κατσίκι. Ακολούθησαν πολλές επισκέψεις διαφόρων ομάδων φυσιολατρών, με σημαντικότερη εκείνη του Γιάννη και της Άννας Πετροχείλου της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας το 1954, που έκαναν και τη χαρτογράφησή του.
Το σπήλαιο αποτελείται από έναν ενιαίο θάλαμο, ο οποίος διαιρείται σε μικρότερα τμήματα από σταλαγμιτικά παραπετάσματα. Όλος ο χώρος κοσμείται από σταλακτίτες, σταλαγμίτες και κολώνες με ποικίλες αποχρώσεις δημιουργώντας μαγευτική ατμόσφαιρα. Η ατμόσφαιρα αυτή αντικατοπτρίζεται στα διάφορα ονόματα των αιθουσών, των εξώστων, των πλατειών και των διαδρόμων. Την "Ολυμπιακή Δάδα" μπορούμε να διακρίνουμε, "Βωμούς", "Κοράλλια", ένα "Αρμόνιο", και τον "Κόκκινο Καταρράκτη" από τα οξείδια του σιδηρού που διεισδύουν στο εσωτερικό του σπήλαιο μαζί με το νερό από την επιφάνεια του εδάφους.
Η φυσική ομορφιά του σπηλαίου και η μικρή απόστασή του από την Αθήνα συντέλεσε στην τουριστική του αξιοποίηση κατά τη δεκαετία του '60. Για το σκοπό αυτό κατασκευάσθηκε τεχνητή είσοδος με τη μορφή σήραγγας στη δυτική πλευρά του σπηλαίου και τουριστική διαδρομή μήκους 350 μ.
Πρόσφατα, το Σπήλαιο περιήλθε στο Υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο στοχεύει στην πλήρη ανάπλαση του χώρου, στην αποκατάσταση του εσωτερικού και στον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του με την συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την συμπαράσταση της τοπικής κοινωνίας.
Ύστερα από κατάλληλες περιβαλλοντολογικές μελέτες, το πράσινο φύκος που επικαλύπτει τους σταλακτίτες και επιβαρύνει το σπήλαιο θα απομακρυνθεί και θα αλλάξει ο φωτισμός που μέχρι σήμερα το προκαλούσε.
Το σπήλαιο παραμένει κλειστό για το κοινό λόγω εργασιών, από τις 20/6/2011.